مد چیست؟

مد کلمه ای فرانسوی است که در انگلیسی از آن هم استفاده می شود و اصطلاح مد بودن در ترجمه " in fashion " درنظرگرفته می شود.
در ترجمه ی مد میتوان گفت: آن چیزی که در جریان یک جامعه رایج است و تعلق به زمانه و دوره ای خاص دارد و نسبت به دیگر محصولات و رفتارها جدید است واژه ی مد استفاده می شود.

مد (رفتار،پوشش و...) است که ما هر روز با آن سروکار داریم.حتی افرادی که می گویند برایشان مد مهم نیست هرروز صبح لباس هایی انتخاب می کنند که حرف های زیادی در مورد آنها و احساس آنها در آن روز می گوید.

مد را به بیان ساده می توان گفت: " به تغییر ناگهانی ظاهری برخی از افراد جامعه نسبت به محصول یا رفتاری خاص مد گفته می شود".

یک آیتم مشخص در دنیای مد، تغییر است. ما دائما با ایده های مد جدید از موسقی، ویدئوها، کتابها و حتی تلوزیون بمباران می شویم. فیلم ها نیز تاثیر زیادی بر لباس پوشیدن مردم دارند، مثلا برند Ray Ban پس از فیلم men in black (مردان سیاه پوش) عینک آفتابی بیشتری فروخت. گاهی اوقات یک روند در سراسر جهان است.برای مثال در دهه ی 1950 نوجوانان در همه جا همانند الویس پریسلی لباس می پوشیدند.

مد زبانی است که داستانی را درباره ی شخصی که آن را می پوشد بیان می کند.به گفته کاترین همنت، طراح مد بریتانیایی "لباس ها وسیله ی ارتباطی بی کلام ایجاد می کنند که همه ما آن را درک میکنیم".

برای مثال:

در یک دوره ای خاص میبینیم که بیشتر افراد جامعه از قبیل سلبریتی ها، شبکه های مجازی و افراد خیابان از کیف های کوچک با رنگهای نئونی که قبل از این استفاده نمیکردند رایج شده و در اصطلاح می گویند این مدل کیف ها مد شده است.

اگر بخواهیم مد را از دید جامعه بررسی کنیم:

مد یک پدیده ی اجتماعی و یک الگوی فرهنگی است و در سبک زندگی دیده می شود. مد را در اصطلاح میشه گفت نوعی نظم شکنی در جامعه است یعنی: یکنواختی و روتین جامعه را با تازگی و نوآوری خودش بهم میریزد و نوعی به چالش کشیدن فرهنگ حاکم ولی نه به معنای کج روی.
ویژگی های مد را میتوان گفت:
1) فرار بودن و کوتاهی عمر یعنی با بوجود آمدن یک مد/ مد قبلی کمرنگ شده و جایگزین مد جدید می شود.
2) تازگی آن باعث جذب مردم میشود.
3) نو آوری آن.

تاریخچه ی مد گرایی:

پدیده ی مد همیشه در تاریخ بشر بوده است. آراستگی و مدگرایی،وجه ظاهری زندگی مردم را فراهم کرده است که با بررسی ابعاد مختلف حیات اجتماعی بشر متوجه می شویم که مد منحصر به دوره ی معاصر نیست. پدیده ی مد در هر دوره از تاریخ آگاهانه و با گزینش انتخاب می شود با توجه به فرهنگ جامعه و چهارچوب های فکری و اعتقادی جامعه صورت گرفته و به عنوان یک دستاورد اجتماعی،به رشد فرهنگ جوامع کمک نموده و باعث شده جلوگیری کند از یکنواختی زندگی افراد جامعه.

فرد مدگرا به 2 صورت می باشد:

1) یا دوست دارد از دیگران تقلید کندو خود را همانند دیگران کند (مثل سلبریتی هاو... )که از آخرین مد روز استفاده می کنند.

2) یا دوست دارد بسیار متمایز و متفاوت از دیگران باشد.

در اصل کلی مد، تاثیر این 2 نیروی متضاد را در درون انسان ها داردکه تنها به یکی از این سمت ها رفته می شود.

پیروی از مد و زیبایی خواهی ریشه در نهاد انسان دارد که نیاز هایی چون تنوع پسندی و کمال جویی منشأ اصلی آن محسوب می شود. اما صورت های رایج این گرایش "مد پرستی"در نتیجه ی جهل و نا آگاهی و تقلید کورکورانه از دیگران و یا آلوده شدن به رذایلی چون خودنمایی-فخر فروشی و...پیش می آید که برای افراد جامعه بسیار خطرناک و خطرساز است.

علت و عوامل پیدایش مد:

1) تنوع طلبی و نو گرایی(گرایش به چیزهای جدید)

2) همانندسازی(تقلید از دیگران در بحث مدگرایی)

3) رقابت و چشم و هم چشمی با دیگران(دوستدار تمایز در بحث مدگرایی که اگر درجهت رشد و ارتقأ فردی باشه و ایجاد تششع منفی نکنه باعث رشد میشه ولی اگر برعکس این  گفته ها باشد  پس از چندی آثار مخرب و به انزواع رفتن فرد میشود.)

4) مدگرایی و الزام ناشی از دوستی(جوانان و نوجوانان از آن پیروی می کنند،ترس و نگرانی از مسخره شدن توسط دوستان)

5) مدگرایی و جلب توجه دیگران

6) مدگرایی و برتری جویی(سعی دارند با پوشش های خود برتری خود را نسبت به دیگران ثابت کنند)

تاریخچه ی مد در ایران:

با سفر کردن ایرانیان در زمان قاجار به غرب مدگرایی در ایران آغاز شد. در آن زمان درباریان با سفر کردن به اروپا برای اولین بار با پوشش های غربی آشنا شدند همچنین دانشجویانی که برای ادامه ی تحصیل به اروپا رفته بودند نیز دید متفاوتی پیدا کردند.

مد در چه زمانی وارد ایران شد ؟

همه چیز از وقتی شروع شد که بانوی ارشد فتحعلی شاه یک مهمانی ترتیب داد و از "الیزابت مک نیل" همسر "جان مک نیل" دعوت کرد که در این مهمانی حضور داشته باشد.آنها در سال 1827 به دربار فتحعلی شاه آمده بودند تا فصل جدیدی از روابط ایران با اروپا آغاز شود. او لباسی با ساتن سپید و تزئین شده با چین های توری و همچنین ردای قرمز ابریشمی بر تن کرده بود لباس او در تضاد با لباس ها و جواهرات با شکوه و پر زرق و برق خانم های درباری بود اما همین لباس بسیار ساده و شیک چشم بانوی اول دربار ایران را گرفت و همین نقطه ی شروعی بود برای وارد شدن مد و تغییر لباس زنان دربار قاجار.

"استکاتلند" چندی پیش در گفت و گو با "تاریخ ایرانی"درباره ی تاثیر مد اروپا بر زنان قاجار صحبت کرده بود. او می گوید که چهارمین شاه قاجار و دخترش مهمترین نقش را در دگرگونی لباس های خانم های درباری داشته اند، ناصرالدین شاه بر شکل و اندازه دامن ها تاثیر گذاشت و تاج السلطنه طراح مد لباس های ایرانی-اروپایی با رنگ های روشن در لباس بود. همچنین وی در سال 1900 با لباس اروپایی تنگ و چسبان پارچه ای و گیسوان پوشیده نشده مدل نقاشی شد.

لباس زنان اوایل ترکیبی از نیم تنه "ژاکت"های تنگ با آستین های بلند با شلواری که به شکل زنگوله تا زانوها می رسید همه ساخته شده از پارچه زربفت ابریشمی و مخمل بود. یک شال معمولا صورت را در بر می گرفت و زیرشانه گره زده می شد بسته به وضعیت پوشنده لباس مقدار زیادی از جواهرات آویخته می شد در قرن 19 تغییرات در لباس های سنتی با آمدن شلوارهای کوتاه تر، دامن هایی در اندازه و ضخامت های مختلف بود که روی شلوارهای تنگ یا جوراب های نازک پوشیده می شد. لباس های بلند با کمر تنگ و دامن های ضخیم که زیر کت پوشیده می شد یا شنل هایی روی کت انداخته می شد یا ردای طرح اروپایی به جای چادر در لباس های بیرون از خانه استفاده می شد.

تاج السلطنه دختر ناصرالدین شاه در خاطراتش می گوید زمانی که کودک بود پدرش به او امر میکرده که لباس های اروپایی صورتی و سفید بپوشد.

اندروی در دوره ی ناصرالدین شاه مرکز مد ایران شمرده می شد، زنان شهری پیوسته چشم به آنجا داشتند تا آنچه از پوشش و آرایش تازه در آن به وجود می آید مورد تقلید قرار دهند.

اولین طراح مد ایرانی:

اولین طراح مد ایرانی زینت جهانشاه دختر یکی از سرهنگ های وزارت جنگ(جیب الله فرود)سرپرست محصلان وزارت جنگ آن روزها ایران را به مقصد آلمان در سال 1931 میلادی ترک کرد.وی در آموزشگاه بین المللی آلمان تحصیل کرد و در همان جا با یکی از افسران نظامی ازدواج کرد و به سوئیس مهاجرت کرد و در آنجا حدود یک سال هنر خیاطی و روش برش روی مانکن را فرا گرفت(مولاژ) سپس به پاریس که یکی از مراکز اصلی صدور مد دنیا بوده و هنوز هم می باشد سفر کرد و تحت تعلیم " پیر بالمن " یکی از طراحان معروف آن زمان رموز خیاطی مدرن و بوتیک داری را فرا گرفت. زینت جهانشاه درسال 1321 به همراه همسرش به ایران بازگشت، او از بدو ورود به ایران اقدام به افتتاح یک لباس فروشی و خیاط خانه در خیابان امیریه شهر تهران کرد. از همین رو زینت جهانشاه اولین طراح زن ایرانی بود.

تفاوت طراح مد و طراح لباس:

طراح مد:

طراح مد با الهام گرفتن از منابع بسیاری مانند:فرهنگ، تاریخ، طبیعت، آثار هنری و...اقدام به طراحی می کنند و فقط سازندگان مد نیستند آنها درگیر تمام مراحل طراحی، تولید وعرضه ی آن به بازار هستند. آنها سبک هارا پیش بینی می کنند و علاوه بر آنها فقط در طراحی لباس تخصص ندارند بلکه لوازم جانبی همانند کیف، کفش، عینک، کلاه و...را برای تکمیل طرح های منحصر به فرد و ارائه ی یک مد به بازار تمامی جوانبی که یک مد را تحت تاثیر قرار می دهد انجام می دهند و مدت ماندگاری هر مد حدود یک فصل می باشد و هر فصل یک Show برگزار می کنند برای ارائه ی یک مد به همین دلیل طراحان مد موفق پیوسته درحال مطالعه هستند و باید به سلیقه و احساسات مشتریان خود اهمیت دهند، طراحان مد تلاش می کنند ایده ها و محصولاتی را خلق کنند که برای مصرف کنندگان در آینده ای نزدیک از جذابیت بالایی برخوردار باشد.

طراح لباس:

طراح لباس وظیفه ی هدایت روند خاصی را ندارند.طراحان لباس معمولا در شرکت های تولیدی پوشاک به صورت عمده و یا برندهای مختلف کار می کنند و احتمالا با تیم خلاق دیگری مشغول هستند و فردی به عنوان سرپرست طراحان که بسیار خلاق هست وجود دارد که نمونه طراحی افراد تیم را مورد بررسی قرار دهد و جهتتصویب یا تغییر بررسی می کند. طراحان لباس معمولا از احساسات حرفه ای خود در ساختار طراحی لباس استفاده می کنند بنابراین تخصص و یا زندگی کاری آنها پیرامون لباس که ستون فقرات صنعت مد محسوب می شود می چرخد.